Miasto Łańcut dba o rozwój międzynarodowych kontaktów m.in. poprzez formalne zawieranie umów z miastami partnerskimi. Umowy te dotyczą współpracy na wielu płaszczyznach m.in.: kultury, sportu, edukacji, turystyki, transportu, administracji, gospodarki itp.
Miasto Łańcut jest współinicjatorem powstania "Stowarzyszenia Historycznych Miast Europy" zrzeszającego miasta, w których odbywały się spotkania prezydentów państw Europy Środkowo – Wschodniej, a są to: Levoca (Słowacja), Litomyśl (Czechy), Piran (Słowenia), Keszthely (Węgry) i Łańcut (Polska).
Współpraca między miastami ma charakter partnerski. Wspólny cel stanowi bogata wymiana kulturalna i sportowa, powiązana z promocją i rozwojem turystyki. W ramach współpracy Miasto Łańcut nawiązało kontakty z dwoma węgierskimi miastami Baktalórántháza i Balmazújváros (formalne porozumienie o obustronnej współpracy zarówno w dziedzinie kultury, sportu, szkolnictwa jak i gospodarki). Miasto przyjęło również deklarację o współpracy z miastami: Levoca na Słowacji, Humań na Ukrainie, Tavira w Portugali i Castelnuovo Bormida we Włoszech (z tym ostatnim nie została podpisana umowa partnerska).
Podpisane umowy i porozumienia z miastami partnerskimi:Łańcut z bogatą bazą kulturalną, oświatową, rekreacyjno-turystyczną, pełni rolę doskonałego partnera dla sąsiadujących krajów Europy.
TAVIRA
Ana Paula Fernandes Martins
The Mayor of The City of Tavira
Câmara Municipal de Tavira
Praça da República
8800-951 Tavira, Portugal
Email: camara@cm-tavira.pt
Tel: 281 320 500
Fax: 281 322 888
LEVOCA
Ing. Miroslav Vilkovský, MBA
Primátor Mesta Levoca
Nám. Majstra Pavla 4
Levoca 05401 Slovensko
Email: mesto@levoca.sk
Tel.: + 421-53-451 4001, 4014, 2467, 2436
UMAŃ
Цебрій Олександр Володимирович
p.o. Burmistrz Miasta Umań
пл. Соборності,1
м.Uman, Черкаська обл.
Ukraina 20300,
Email: uman-vikonkom@ukr.net
Tel.: +380474433234
Fax: +380474433063
BAKTALÓRÁNTHÁZA
Lajos Nagy
Polgármester Baktaloranthaza
4561 Köztársaság tér 8
4561 Baktalórántháza, Hungary
Email: baktaph@vnet.hu
Tel: +36 (42) 550-032
Fax: +36 (42) 550-033
BALMAZÚJVÁROS
Hegedűs Péter
Polgármester
Kossuth tér 4-5
Balmazújváros 4060, Hungary
Email: hivatal@balmazujvaros.hu
Tel: +36 (52) 580-102
Fax: +36 (52) 370-035
STOWARZYSZENIE HISTORYCZNYCH MIAST EUROPY
ŁAŃCUT
dr. Rafał Kumek
Burmistrz Miasta Łańcuta
Plac Sobieskiego 18
37-100 Łańcut, Polska
urzad@um-lancut.pl
Tel: +48 17 225 22 02
Fax: +48 17 225 20 21
LEVOCA
inż. Miroslav Vilkovský
Primátor Mesta Levoca
Nám. Majstra Pavla 4
Levoca 05401 Slovensko
Email: mesto@levoca.sk
Tel.: 053/4512467
Fax: 053/4512246
LITOMYSL
Mgr. Daniel Brýdl
Starosta mĕsta Litomysl
Mĕstský úřad Litomyšl
BRI Štástných 1000
Litomysl 570 20, Česká Republika
Email: mesto@litomysl.cz
Tel.: 00420/461 653 333
Fax: 00420/461 618 416
KESZTHELY
Nagy Bálint
Polgármester Keszthely
Kossuth L. 8360 u. 42
8360 Keszthely, Hungary
Email: info@keszthelytourist.hu
Tel.: +36 (83) 314-287, +36 (83) 312-031
Fax: 36 (83) 314-288
PIRAN
Đenio Zadković
Župan Piran
Tartinijev trg 2,
6330 Piran,
Email: obcina.piran@piran.si
tel: (05) 6710 300
fax.: (05) 6710 308
Współpraca transgraniczna samorządów Łańcuta i miast partnerskich
Związki między miastami czy gminami znane są od dawna. Były zawierane w celu realizacji określonych celów. I tak np. greckie miasta łączyła chęć obrony przed Persami lub ekspansja handlowa. Przykładem związków miast były też hanzy zakładane przez kupców miast skandynawskich, niemieckich, angielskich. Na początku XX wieku przykładem współpracy miast jednoczących społeczności Europy były kontakty gmin i miast północnej Francji i południowej Anglii. Miały one niwelować podziały powstałe w czasie I wojny światowej. Idea bezpośrednich kontaktów między miastami i gminami rozwinięta została po II wojnie światowej. Ich celem była próba jak najszybszego przełamania barier między narodami, które spowodowała II wojna światowa. Dostrzeżono, że dużą rolę w tym procesie mogą odegrać społeczności lokalne, które nie były uwikłane w wielką politykę, a pragnęły szybko odbudować materialne i duchowe straty spowodowane wojną i tworzyć nową przyszłość. Ważne znaczenie w tych działaniach odgrywały kontakty partnerskie miast dotąd wrogich Niemiec i Francji. W tym czasie w ówczesnych państwach socjalistycznych istniały też nieliczne kontakty w Europie Zachodniej. Były one jednak kontrolowane przez rządy państw Europy Środkowowschodniej. Istniała też współpraca między miastami tych państw, z których jednak nie przetrwało wiele do dzisiejszych czasów. Zaczęły też powstawać instytucje zajmujące się współpracą między miastami i gminami. Już w 1951 r. powstała Rada Gmin Europy, która głosiła idee przyjaźni i współpracy społeczności różnych krajów. Idea ta została szybko rozwinięta i następne dziesięciolecia były okresem bujnego rozwoju związków partnerskich między miastami. Do jej rozwoju przyczyniły się zmiany polityczne, gospodarcze, społeczne, które nastąpiły w krajach Europy Środkowowschodniej i stworzyły szansę na rozwój kontaktów partnerskich między społecznościami lokalnymi państw podzielonych dotąd na przeciwne sobie politycznie obozy. Liczba związków partnerskich gmin zaczęła szybko rosnąć. I tak np. dzisiaj szacuje się, że w Europie ruch miast współpracujących ze sobą obejmuje ponad 10 tys. gmin. W Polsce jest ich około 2000. Najdłużej współpracujące miasto polskie to Rybnik, który kontakt z ST. Valuer (Francja) nawiązał już w 1961 r. Zielona Góra współpracuje z Cottbus od 1970 r. Dzisiaj, według danych za 2005 r., między miastami 15 państw członkowskich Unii Europejskiej istnieje ponad 7 tys. oficjalnie podpisanych partnerstw. Najwięcej kontaktów utrzymują: Francja - 2837 gmin, Niemcy - 2455 gmin, Wielka Brytania - 1124 jednostki samorządu terytorialnego. Samorządy terytorialne województwa podkarpackiego podjęły również współpracę ze swoimi odpowiednikami w wielu krajach. I tak np. według danych za 2000 r. miasto Rzeszów utrzymywało stosunki partnerskie z Buffalo (USA), Bielefeld (Niemcy), Klagenfurt (Austria) Koszycami (Słowacja), Lwowem (Ukraina), Nyiregyhaza (Węgry). Zgodnie z inwentaryzacją stanu współpracy jednostek samorządu terytorialnego województwa podkarpackiego na dzień 6 czerwca 2000 r. współpraca ta tylko w obrębie Euroregionu Karpackiego została nawiązana przez 28 samorządów, w tym 10 miast, 3 miast i gmin oraz 15 gmin. Podpisały one umowy o współpracy z 61 miastami, regionami, wioskami i jednostkami administracyjnymi różnego stopnia. O szybkości zmian w tej dziedzinie świadczy fakt, że np. dla Łańcuta w roku 2000 w przytoczonej wyżej inwentaryzacji wymieniono współpracę instytucjonalną tylko z Lewoczą. W 2007 roku miasto Łańcut posiadało już umowy partnerskie z pięcioma miastami: z Lewoczą, Baktaloranthaza, Balmazujvaros, Tavirą i Umaniem. Ogólne ramy prawne współpracy transgranicznej tworzą akty prawne uchwalone przez Radę Europy. Już w 1969 r. na konferencji europejskiej uchwalono rezolucję w sprawie integracji regionów przygranicznych. Po kilku latach negocjacji, 11 października 1979 r. na XXXI Sesji Roboczej, Zgromadzenie Konsultacyjne zaakceptowało projekt dokumentu regulującego współpracę transgraniczną. Członkowie Rady Europy przyjęli Europejską Konwencję Ramową o współpracy transgranicznej między wspólnotami i władzami terytorialnymi w dniu 21 maja 1980 r. w Madrycie, która stała się fundamentem tej współpracy. Zalecono w niej formy współpracy transgranicznej, wymianę informacji i koordynację kierunków działania oraz zawieranie porozumień. Kolejne lata przyniosły bardziej szczegółowe uregulowania prawne dotyczące tej współpracy. Należy wyjaśnić, że współpraca transgraniczna jest pojęciem stosowanym szeroko w aktach prawnych i dokumentach międzynarodowych. Według Europejskiej Karty Regionów Granicznych i Transgranicznych współpraca transgraniczna obejmuje przylegające do siebie regiony graniczne. Nieco szerzej zdefiniowano ten termin w Europejskiej Konwencji Ramowej o Współpracy Transgranicznej między Wspólnotami i Władzami Terytorialnymi, w której stwierdzono, że współpraca ta odnosi się do każdego wspólnie podjętego działania mającego na celu umocnienie i dalszy rozwój sąsiedzkich kontaktów między wspólnotami i władzami terytorialnymi dwóch lub więcej państw. Uściślenie tego pojęcia jest o tyle ważne, że rozważania niniejsze dotyczą nie tylko współpracy samorządu miasta Łańcuta z samorządami na Ukrainie i Słowacji, ale także na Węgrzech, w Portugalii i Słowenii, które przecież nie mają wspólnej granicy z Polską.
1. Początki współpracy
Więzi ponadgraniczne Łańcuta z miastami europejskimi sięgają początku lat osiemdziesiątych XX wieku. Wtedy to w 1982 r. nawiązane zostały kontakty Łańcuta z węgierskim miastem Nyirbator, związanym z królewską rodziną Batorych. Jest to miasto powiatowe w komitacie Szabolcs Szatmar-Bereg w północno-wschodnich Węgrzech. Pierwsza wzmianka o Nyirbator pochodzi z 1279 r. W 1330 roku król Karol Robert podniósł miejscowość do rangi osady targowej. Była własnością rodu Gutheled a następnie rodu Bathory, do którego należała do 1613 r. Pod panowaniem Batorych w XV i XVI wieku Nyirbator rozwinęło się jako ośrodek handlu i rzemiosła. W XVIII wieku miasto podupadło, a prawa miejskie utraciło w 1872 r. Odzyskało je w 1973 r. Od 1967 r. odbywają się tu festiwale muzyczne, a od 1992 - festiwale teatrów ulicznych. Kontakty Łańcuta z Nyirbator były utrzymywane dzięki corocznym wzajemnym wizytom delegacji ówczesnych władz zaprzyjaźnionych miast oraz zakładów pracy. Wśród przedstawiceli łańcucian byli m.in. Ryszard Fus, Krzysztof Szczepaniak, Władysław Gwizdak, Jan Jucha, Władysław Zajewski, Wiktor Dzierżak, Mieczysław Pieńczak, Stanisław Kojder i in. W czasie spotkań wymieniono doświadczenia w zakresie zarządzania miastami, funkcjonowania urządzeń komunalnych, komunikacji miejskiej. Z czasem więzi uległy zacieśnieniu poprzez organizację współpracy w zakresie kultury, sportu, gospodarki. Wyjeżdżali przedstawiciele łańcuckich zakładów: Łańcuckiej Fabryki Śrub, Browaru Łańcut, Powszechnej Spółdzielni Spożywców „Społem", a także Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej i Mieszaniowej oraz drużyn sportowych. Spotkania były okazją do wzajemnego poznania dorobku kultury, zwyczajów, obrzędów regionalnych. I tak np. w 1982 r. w czasie trwania Festiwalu Muzyki zorganizowano imprezę towarzyszącą „tydzień kuchni węgierskiej" w „Karczmie Słupskiej". W roku następnym w czasie pobytu delegacji miasta Łańcuta w Nyirbator Węgrzy zorganizowali tydzień kultury polskiej. Przyjazne więzi i wzajemne odwiedziny utrzymały się do 1988 r. Przemiany polityczne, gospodarcze, społeczne w byłych krajach demokracji ludowej spowodowały przerwanie dobrze rozwijających się kontaktów. W końcu lat 80-tych dwudziestego wieku nawiązana została współpraca między Łańcutem a miastem Saint-Dizier, leżącym w regionie Szampania-Ardeny, w departamencie Haute-Marne we Francji. Miasto znane jest z uprawy winorośli i produkcji wina. Od 1978 r. działał tam folklorystyczny zespół „Mazowsze", którego twórcą był Jan Banaszak z grupą przyjaciół. Zespół brał udział w Festiwalu Zespołów Polonijnych w Rzeszowie i już w 1980 r. zdobył wyróżnienie. Bogaty repertuar tańców polskich, oryginalne stroje, a przede wszystkim wysoki poziom artystyczny spowodowały, że zespół cieszył się uznaniem we Francji. Dzięki kontaktom P. Alicji Haszczak, choreografa zespołu „Połoniny" i zespołu „Mazowsze", oraz P. Zofii Byczkowskiej, choreografa zespołu „Łańcut" doszło do nawiązania współpracy między grupami tanecznymi. Doszło do niej także dzięki pomocy dyrektora Muzeum-Zamku w Łańcucie Władysława Czajewskiego oraz zaangażowania mera Saint-Dizier, zasłużonego uczestnika francuskiego ruchu oporu. Pierwszą wizytę w Saint-Dizier złożyli przedstawiciele władz miasta - Ryszard Fus i Krzysztof Szczepaniak - na wiosnę 1988 roku. Wtedy to reprezentanci obu miejscowości zobowiązali się do nawiązania ściślejszej współpracy. Nastąpiło to już w najbliższych latach. W 1990 r. (27 III - 12 IV) przebywali w Saint-Dizier naczelnik miasta Władysław Dąbek, dyrektor Miejskiego Domu Kultury Zbigniew Styrnik oraz dyrektor Zespołu Szkół Mechanizacji Rolnictwa Stefan Ruta z zespołem tanecznym „Łańcut". Goście łańcuccy uczestniczyli w uroczystościach z okazji powstania „Mazowsza", a zespół „Łańcut" wystąpił w uroczystym koncercie. Wyjazd ten przyniósł pozytywne efekty dla młodzieży ZSMR w Łańcucie. Doszło do spotkania dyrektora szkoły Stefana Ruty z merem Guyem Chanfraultem. W rezultacie porozumienia już w lecie 1990 roku do Francji wyjechało 23 uczniów z opiekunami na praktyki wakacyjne do rolników francuskich. Do 1994 r. grupy praktykantów z opiekunami wyjeżdżały do Francji, do gospodarstw specjalistycznych w okolicy Saint-Dizier, by tam pogłębiać wiedzę i doskonalić umiejętności praktyczne. Opiekunami praktykantów byli m.in. Czesław Szczepański, Andrzej Kowal, Alfred Kuzara, Tadeusz Kaszyca. Warto dodać, że koordynatorem współpracy szkoły z rolnikami francuskimi był Jan Banaszak. W maju 1991 r. na zaproszenie dyrektora ZSMR zespół „Mazowsze" z merem Guyem Chanfraultem oraz przedstawicielami rolników przebywali w Łańcucie. Była to okazja do zorganizowania okolicznościowego koncertu, w którym wzięły udział zespoły „Mazowsze" oraz miejscowe, m.in. „Łańcut" i „Ekrol". Rok później, w marcu 1992 r. przedstawiciele władz Miasta, a także dyrektor ZSMR Stefan Ruta oraz Czesław Pantuła z zespołem tanecznym „Ekrol" gościli w Saint-Dizier. Pobyt był okazją do wymiany doświadczeń, zacieśnienia przyjaźni, zaprezentowania osiągnięć „Ekrolu". W połowie lat dziewięćdziesiątych oficjalna współpraca została przerwana, pozostały jedynie kontakty indywidualne absolwentów ZSMR i wyjazdy do pracy. Były też próby nawiązania kontaktów z miastem Sambor na Ukrainie. Przedstawiciele władz Łańcuta Jan Jucha i Ryszard Fus prowadzili w tej sprawie rozmowy, ale nie udało się doprowadzić do współpracy i podpisania umowy między obu miastami.
2. Rozwój kontaktów transgranicznych
Przemiany w Polsce, a także w innych krajach tzw. demokracji ludowej spowodowały chwilowe przerwanie kontaktów, ale z drugiej strony umożliwiły otwarcie granic i nawiązanie współpracy z nowymi miastami. Dodatkowy impuls dla rozszerzenia kontaktów samorządu Łańcuta z innymi miastami, poza wymienionym już otwarciem granic, dało spotkanie prezydentów państw Europy Środkowej: Austrii, Czech, Niemiec, Słowacji, Słowenii, Włoch i Polski w czerwcu 1996 r. Zostało ono przygotowane wzorowo przez służby Muzeum-Zamku, służby miejskie, policję, służbę zdrowia, pracowników komunalnych. Goście mieli okazję zapoznać się z miastem, Ziemią Łańcucką i jej zabytkami. Przyjazd gości, przebieg debaty prezydenckiej, spotkania z mieszkańcami miasta, przejazdy transmitowane przez środki masowego przekazu na bieżąco (przez dziennikarzy polskich i zagranicznych) były wspaniałą promocją miasta i jego zabytków. W niedługim czasie po spotkaniu prezydentów podjęte zostały konkretne kroki w zakresie rozszerzania kontaktów z innymi miastami. Już w lipcu 1997 r. delegacja samorządu Łańcuta i podległych mu instytucji kultury odwiedziła miasto Piran w Słowenii. Przeprowadzono rozmowy dotyczące zamiaru podpisania umów o ściślejszej współpracy. Gospodarze przygotowali bogate programy kulturalne i turystyczne, dzięki którym goście z Łańcuta mieli okazję zapoznać się z historią miasta, a także z pięknem krajobrazu i cennymi zabytkami. Wymieniono wtedy także doświadczenia w dziedzinie pracy samorządów i instytucji im podległych. Miejscowość ta posiada wiele interesujących zabytków i atrakcji turystycznych. Piran to malowniczo położone na cyplu wąskiego półwyspu, będącego najdalej na zachód wysuniętym punktem słoweńskiej Istrii, jest najchętniej odwiedzanym miastem wybrzeża Słowenii. Jest to perła weneckiej architektury gotyckiej. Osadę posiadali kolejno Rzymianie, Słowianie, Bizantyjczycy, Frankowie, a od XIII w. - Wenecjanie. Piran zachował swój charakter miasta średniowiecznego i jest dziś najlepiej zachowanym miastem zabytkowym wybrzeża adriatyckiego i obiektem chronionym. Samorządowcy łańcuccy mieli okazję zapoznać się ze wspaniałymi zabytkami miasta z malowniczymi krajobrazami, a swoje wrażenia przekazali po powrocie do Łańcuta, by uzasadnić potrzebę nawiązania bliższych kontaktów, a mieszkańców zachęcić do wyjazdów turystycznych. W związku z tym, że prezydenci systematycznie spotykali się w poszczególnych państwach i określonych miastach powołano Stowarzyszenie Historycznych Miast Europy, w których odbywały się zjazdy prezydentów. W 1998 Łańcut stał się po raz kolejny miejscem spotkania, tym razem prezydentów Ukrainy, Litwy i Polski. Samorząd Łańcuta włączył się w działalność w/w Stowarzyszenia. Już w dniu 10 czerwca 1998 Rada Miejska wyraziła zgodę na przystąpienie Łańcuta do Stowarzyszenia Historycznych Miast Europy. Jego celem była promocja miast i nawiązywanie współpracy między nimi. Deklaracje takie podjęły wtedy miasta: Litomyśl, Piran, Keszthely i Lewocza. Już w następnym roku w dniach 18-19 września w uroczystych obchodach 650-lecia miasta Łańcuta wzięli udział goście z zaprzyjaźnionych z Łańcutem miast europejskich: Mirosław Brydl - burmistrz Litomyśla w Czechach, Peter Kuksar - burmistrz Keszthely na Węgrzech i Peter Pekarcik - burmistrz Lewoczy w Słowacji. Byli także przedstawiciele miast Balmazujvaros i Baktaloranthaza na Węgrzech. Dla delegacji uczestniczących w obchodach przygotowano bogaty program pobytu połączony ze zwiedzaniem zabytków Łańcuta i okolicy. Litomyśl i Keszthely to także ciekawe, pełne atrakcji turystycznych miejscowości. Litomyśl jest miastem od połowy XIII w. Do charakterystycznych obiektów architektury należą domy mieszkalne otaczające wydłużony rynek. Główne zabytki miasta to kościół pijarski św. Krzyża z XVIII w., reprezentacyjny renesansowy pałac, jeden z najcenniejszych w Czechach. Co roku na dziedzińcu pałacu odbywa się festiwal operowy na cześć urodzonego tu kompozytora Bedricha Smetany. Atrakcją miasta jest też Muzeum Portmoneum i zbiór kopii rzeźb antycznych. Keszthely to niezwykle atrakcyjne, najstarsze miasto węgierskie nad Balatonem, zamieszkałe już w czasach rzymskich. Stanowi dziś największy ośrodek nauki i kultury w okolicy, czego dowodem jest tutejszy uniwersytet. Najcenniejszym zabytkiem zachowanego barokowego pałacu, przekształconego w muzeum, jest biblioteka Helikon, która składa się z 52 tysięcy wielojęzycznych woluminów, stanowiących jedyny tego typu księgozbiór na Węgrzech, w dużym procencie złożony z oryginalnych kodeksów szlacheckich. Jest tu też Muzeum Balatonu prezentujące dzieje jeziora od czasów najdawniejszych do dzisiejszych. Wspomniany pałac rodziny Festetics uważany jest za jeden z najpiękniejszych przykładów węgierskiej architektury okresu oświecenia. Jest tam też muzeum folklorystyczne, archeologiczne, rolnictwa, wina i marcepanu. W 2000 r. delegacja Keszthely gościła ponownie w Łańcucie i uczestniczyła w seminarium pod nazwą „Krajobrazy dziedzictwa kulturowego Podkarpacia" organizowanym przez Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu z Warszawy. W czasie seminarium toczyła się dyskusja dotycząca roli turystyki w miastach partnerskich, a gość honorowy seminarium pan Imre Saboi, burmistrz partnerskiego dla Łańcuta miasta Keszthely, udzielił obszernego wywiadu na ten temat, potwierdzając duże szanse Łańcuta i Keszthely w rozwoju współpracy w dziedzinie kultury i turystyki. Kontynuację dyskusji na tematy Unii Europejskiej i współpracy między społecznościami różnych krajów stanowiła konferencja międzynarodowa w Keszthely w 2001 r., w której uczestniczyła delegacja samorządu Łańcuta, a brali także udział przedstawiciele Czech, Słowacji, Słowenii, Austrii, Niemiec i Węgier. W latach następnych kontakty z miastami prezydenckimi utrzymane były w dalszym ciągu, ale z różnym nasileniem. Więzi z Litomyślem i Keszthely stały się luźniejsze, a z miastem Piran - kontakty praktycznie ustały. Wpłynęły na ten fakt różne czynniki, jak np. odległość (Piran) czy zmiany władz samorządowych w miastach partnerskich. Jedynie z miastem Lewocza w Słowacji zostały utrzymane żywe kontakty i podpisano umowę o partnerstwie. Trzeba wspomnieć jeszcze o próbie nawiązania współpracy między Łańcutem a włoskim miastem Castelnuovo Bormida. Władze tego miasta wystąpiły z inicjatywą nawiązania współpracy, a samorząd Łańcuta odpowiedział pozytywnie. Nie zostały jednak dotąd podjęte kroki zmierzające do zacieśnienia współpracy i podpisania porozumienia. Pierwsze lata nowego tysiąclecia przyniosły nasilenie kontaktów z dotychczas współpracującymi z Łańcutem samorządami miast - Baktaloranthaza, Balmazujvaros i Lewoczą - oraz nawiązanie partnerstw z nowymi - Tavirą i Umaniem. Z samorządami tych miast podpisano umowy o współpracy partnerskiej.
Eugeniusz Szal