KOŚCIÓŁ FARNY
Parafia łańcucka powstała w 1349 r. Pierwszy drewniany kościół św. Barbary fundacji Ottona Pileckiego (+1384) był obronny. W II poł. XV w. na miejscu spalonej świątyni wzniesiono murowaną. Od 1549 r. za czasów Krzysztofa Pileckiego (+1568) oraz Stanisława Stadnickiego (+1610) fara służyła jako zbór protestancki, została przywrócona katolikom w 1621 r. Stanisław Lubomirski (+1649), właściciel Łańcuta od 1629 r., odnowił i uposażył świątynię p. w. św. Stanisława Biskupa i Męczennika (tablica inskrypcyjna pod chórem organowym). W latach 70. XVII w. synowie Jerzego Sebastiana Lubomirskiego (+1667) – Stanisław Herakliusz (+1702) i Franciszek Sebastian (+1799) odnowili farę wg projektów Tylmana z Gameren (zachowana chrzcielnica i rama obrazu Matki Bożej Szkaplerznej). Wnuk Stanisława Herakliusza Teodor Lubomirski (+1745) przebudował świątynię konsekrowaną w 1744 r. Stanisław Lubomirski (+1783) dostał Łańcut po stryju Teodorze. Po śmierci Stanisława remont kościoła przeprowadziła jego żona Izabela z Czartoryskich (+1716). Jej wnuk Alfred I Potocki sprowadził do Łańcuta w 1821r. jezuitów pełniących posługę duszpasterską do 1890 r. Potoccy zasłużyli się licznymi fundacjami: obraz ołtarza głównego Wskrzeszenie Piotrawina z 1860 r. autorstwa Alojzego Reichana; marmurowy neogotycki pomnik pamięci Izabeli Lubomirskiej fundacji Alfreda I; relikwie św. Stanisława - dar kardynała Albina Dunajewskiego z 1883 r.; marmurowa rzeźba Niepokalanego Poczęcia NMP z 1884 r. autorstwa Aleksandra Maillera poświęcona Izabelli Potockiej z Brzeżan, pierwszej żonie Romana Potockiego. Potoccy w latach 1896 – 1900 wspierali przebudowę kościoła powiększonego o transept i nowe prezbiterium według projektu Teodora Talowskiego. Zmieniono wystrój świątyni: ołtarze autorstwa Kazimierza Mieczysława Chodzińskiego – główny z rzeźbami świętych patronów rodziny Potockich; w transepcie: ołtarz Matki Bożej Szkaplerznej z cudownym obrazem koronowanym w 1992 r., kult którego rozwinął się od II poł. XVII w., i ołtarz Najświętszego Serca Pana Jezusa z rzeźbą sprowadzoną w 1857 r. Z czasu przebudowy pochodzą cztery ołtarze w nawach bocznych: św. Anny, ss. Moniki i Augustyna, św. Franciszka, Bożego Miłosierdzia, a także witraże: w prezbiterium i transepcie Teodora Zajdzikowskiego, pozostałe Carla Geylinga z Wiednia. Figury ss. Piotra i Pawła w prezbiterium przeniesiono ze spalonego kościoła dominikanów. Edward Muchowicz wykonał w 1939 r. w transepcie na zamknięciu naw bocznych ołtarze: św. Sebastiana z obrazem autorstwa Jakuba Procińskiego i Matki Bożej Różańcowej z obrazem pochodzącym ze spalonego kościoła dominikanów. Pod nowym prezbiterium znajduje się rodowe Mauzoleum Potockich z 1899 r. projektu T. Talowskiego (nad wejściem herb Pilawa i płaskorzeźba anioła Chodzińskiego, w kaplicy na ołtarzu marmurowa Pieta Antoniego Popiela).
tekst oprac. przez Teresę Bagińską-Zurawską
grafika: Krzysztof Suszek
